نانوتکنولوژی در درمان سرطان


نانوتکنولوژی سرطان، یک روند درمانی پیشرفته در درمان سرطان، می­باشد که شامل به کارگیری علوم مشترک و متنوعی چون مهندسی، علوم مواد، شیمی و فیزیک در بیولوژی سرطان است


نانوتکنولوژی در درمان سرطان

اگرچه طی 25 سال گذشته پیشرفت­های زیادی در زمینه اصول اولیه بیولوژی سرطان صورت گرفته است؛ ولی منجر به پیشرفت­های بالینی چشمگیر در درمان سرطان نشده است. نانوتکنولوژی سرطان، یک روند درمانی پیشرفته در درمان سرطان، می­باشد که شامل به کارگیری علوم مشترک و متنوعی چون مهندسی، علوم مواد، شیمی و فیزیک در بیولوژی سرطان است. نتیجه پیامدهای مشترک بین رشته­ ای، ایجاد ابزار و یا موادی است که خودشان یا ترکیبات ضروری آن­ها در ابعاد 1000-1 نانومتر می­باشد و حداقل، این امکان و سرعت پیشرفت را در جهت درمان سرطان و تصویربرداری از تومور فراهم می­نماید.

فضای پیشرفت اخیر حاصل از علم نانو در زمینه سلامت ممکن است بدون در نظر گرفتن موقعیت اولیه تومور و یا متاستاز های ایجاد شده،  منجر به تشخیص زود هنگام تومورهای انسانی شود و حتی ممکن است راهکارهای مفیدی را برای از بین بردن تومورها و عروق مرتبط با آن­ها، با عوارض جانبی کمتری فراهم نماید. فصول مختلف این کتاب جدیدترین راهکارها را در حوزه نانوتکنولوژی معرفی می ­کند که این روش­ها با از بین بردن موانع متعدد موجود در روش­های درمانی گذشته، قادرند تا به سمت ریشه ­کنی کامل سرطان­های انسانی پیش روند.

بیشتر ابزارهایی که بر پایه نانوتکنولوژی برای درمان سرطان مفید شناخته شده ­اند حامل­های نانو یا نانووکتورها نامیده می­شوند که یک سیستم تزریقی با رهایش در حد نانو می­باشند. حامل­های نانو نوید بخش ایجاد راه­ حل های مناسب برای رفع مشکلات و عوارض جانبی هستند که در استفاده از یک داروی شیمی درمانی و یا چند رژیم درمانی دیده می­شوند.

در کل نانوحامل­ها حداقل از سه جزء تشکل شده ­اند که عبارتند از : مواد تشکیل دهنده هسته، عامل تصویربرداری و یا درمانی و یک سطح اصلاح شده بیولوژیکی که به توزیع بافتی مناسب و تجمع اختصاصی نانوحامل­ها به همراه عامل سیتوتوکسیک و یا تصویربرداری کمک می­ کند. با وجود اینکه اولین نوع ملکول ­های استفاده شده برای تجمع اختصاصی نانوحامل­ها آنتی­ بادی ­ها می­ باشند، ولی سیستم­های تشخیصی پیچیده ­ای بدلیل گسترش دانش ما در بیولوژی سرطان طراحی شده­ اند.

به عنوان مثال، در حالی که شناسایی خصوصیات مولکولی تومورهای انسانی با منشاء متفاوت صورت می­گیرد و برای درمان سرطان و تصویربرداری تومور به کار گرفته می­شود، مشخصات رگ­های خونی که اطراف تومورهای در حال رشد، گسترش پیدا می کنند به عنوان هدف­های درمانی شناخته می ­شوند (3-4). امروزه فرایند رشد رگ­های خونی اطراف تومور (آنژیوژنز) به عنوان عامل ضروری برای گسترش تومور و متاستاز شناخته شده است. این شناخت اگر همراه با توسعه درمان باشد، می­تواند روش­های جدیدی را برای تصویربرداری از تومور معرفی کرده و نیز راه­های جدیدی برای کاربرد نانوتکنولوژی در درمان سرطان پایه گزاری نماید. همچنین مولکول­هایی که طی روند رگ زایی در اطراف تومور ایجاد می­شوند، امکان تعیین زمان و گسترش پاسخ های بیماران به درمان سرطان را فراهم می ­کنند که با استفاده از حامل­ ها می­توانیم آن­ها را ردیابی نماییم. اهمیت تومور دارای عروق جدید در نانوتکنولوژی سرطان در طول فصول این کتاب مشخص می شود.

یکی از مهم­ترین مشخصه­ های این حامل­ها، توانایی آن­ها در غلبه بر موانع زیستی است. این موانع زیستی مانع از دسترسی داروها به تومورها، برای تصویربرداری و درمان می شوند. این موانع زیستی، متعدد و پیچیده هستند. یکی از این موانع، سد خونی- مغزی  است، که مانع دسترسی به تومورهای بدخیم مغز می­ شود. نمونه ­ای از موارد کاربردی نانووکتورها در استفاده از نانوذرات علیه موانع زیستی، که برای درمان تومورهای بدخیم مغز ضروری می باشد؛ درمان با جذب نوترون بورون (BCNT) است. راهکارهای رایج استفاده از  BCNT در ترکیب با نانوذرات، در جهت درمان تومورهای مغزی همراه با جزئیات کامل در فصلی از این کتاب شرح داده شده است. از دیگر موانع زیستی که می­بایستی بر آن­ها غلبه کرد، سد سلولی اندوتلیال- اپیتلیال می­باشد که موجب جذب سریع نانووکتورها توسط ماکروفاژهای ساکن درون سیستم رتیکولواندوتلیال ((RES می­شود که ممکن است مانع رسیدن نانووکتورها به محل هدف شوند.

برای دستیابی به پیشرفت­های موفقیت­ آمیز در درمان­ های سرطان دو موضوع مرتبط و ضروری وجود دارد که می ­بایست مورد بررسی قرار گیرد. اولین موضوع، کاربرد موفقیت­ آمیز نانووکتور­ها در شناسایی تومور است و موضوع بعدی توانایی نانووکتورها برای دستیابی به مکان تومور و عروق خونی مرتبط با آن است که هدف آن دست یابی به غلظت بالایی از داروهای شیمی درمانی خاص می­ باشد که عامل تصویربرداری تومور و یا ژن درمانی در مکان (های) تومور و عروق مرتبط می­باشد.

برگرفته از کتاب کاربرد نانوتکنولوژی در درمان سرطان


 

 

بازگشت به لیست